Geschiedenis
Alkmaar heeft veel verschillende versies van zijn naam gekend. Sinds de middeleeuwen werd de naam in verschillende vormen gebruikt, zoals Allecmere, Alcmere, Alcmare en Alkmare. Alkmaar is ontstaan op een strandwal. Over deze strandwal liep een lange landweg naar het zuiden van Holland. Van oorsprong was het een agrarische nederzetting, gebouwd rondom de in de 10e eeuw gestichte Sint-Laurenskerk.
In het jaar 1254 kreeg Alkmaar stadsrechten van Graaf Willem II van Holland. Vanaf toen ging het de bevolking van Alkmaar voor de wind. Veel van de prachtige historische gevels die je in het stadscentrum tegenkomt zijn overblijfselen uit de tijd dat Alkmaar een rijke handelsplaats was. Er werd voornamelijk veel kaas verkocht! (Alkmaar Prachtstad, sd)
Veruit de belangrijkste datum in de geschiedenis van Alkmaar is 8 oktober 1573. Alkmaar was toen namelijk de eerste Nederlandse stad die tijdens de Tachtigjarige Oorlog een Spaanse belegering wist te doorstaan. Het Beleg van Alkmaar duurde van 21 augustus tot 8 oktober. Tot op de dag van vandaag wordt jaarlijks het Alkmaars Ontzet op 8 oktober gevierd.
De overwinning gaf de Nederlandse opstandelingen moed; na Alkmaar weerstonden ook andere steden de Spaanse troepen, waaronder een jaar later dus Leiden. Het Alkmaars Ontzet luidde een reeks belangrijke historische gebeurtenissen in die uiteindelijk leidden tot het ontstaan van de onafhankelijke Republiek der Verenigde Nederlanden en de bloeiperiode van de Gouden Eeuw. (Historiek, 2012)
Kaasmarkt
Waar Alkmaar het meest om bekend is, is toch wel de kaasmarkt. De markt is al meer dan vier eeuwen een traditie, die tegenwoordig jaarlijks door 100.000 mensen wordt bezocht. De kaasmarkt werd in de 18e eeuw wel vier dagen per week gehouden en duurde tot 1 uur ’s nachts. In 1939 is Alkmaar de enige stad die nog kaas verhandelt op deze traditionele wijze. Tegenwoordig wordt de markt iets minder vaak gehouden dan vroeger. De kaasmarkt valt te bewonderen op elke vrijdag van april tot september. Er zijn een aantal regels waar de kaasdragers zich aan moeten houden. Een paar van deze leuke gebruiken en tradities worden hieronder opgesomd.
- Kaasdragers spreken elkaar aan met hun bijnaam zoals ‘de tolk’, ‘de klep’ en ‘de borrel’.
- Kaasdragers moeten een boete betalen als ze te laat zijn. De bijnaam van de kaasdrager die de boetes int is ‘de Beul’. Een deel van die boete is voor de ‘kruimelavond’. De kruimelavond vindt plaats op de vrijdag voor kerstmis waarop zij hun beloning krijgen. De beloning bestaat uit € 5 ‘loon’, twee gevulde koeken en een wit brood met boter en kaas.
- Kaasdragers mogen niet vloeken. Valt de kaas van de berrie of gebeurt er een ander ongelukje, dan roepen ze ‘uil!’
- Wanneer de kaasvader zijn stok of hoed niet bij zich heeft roepen de kaasdragers: ‘vader u loopt naakt’. (Alkmaar Prachtstad, sd)
Bibliografie